Kvikmyndagerð 2009-2010

And so it is..

Nú fer að líða að lokum þessarar bloggsíðu en áður en ég hætti allri starfsemi hér ætla ég að kreista nokkur orð um hvernig mér hefur fundist kvikmyndagerð þennan vetur.

Ég get allavega byrjað á því að vera hreinskilin. Það spilaði stóran hlut af hverju ég valdi þetta fag þegar ég heyrði að maður væri alltaf að horfa á myndir í tíma, ekkert heimanám og engin skyndipróf. Reyndar kom svo í ljós að þetta er ekki eins mikil slökun og heyrist í fyrstu.

Mér finnst eitthvað skrítið við það að mest vinnan fer í bloggin ekki einhver verkefni tengd myndavélinni og klippitölvunni. Mér finnst að það ættu að vera fleiri verkefni tengd þeim tækjum og ekki endilega stór heldur kannski bara taka upp senu í mynd sem Siggi ákveður(mismunandi senur á hópa) og vinna aðeins í því. Þessar bloggfærslur segja ekki neitt hvort ég kann eitthvað í kvikmyndatöku eða handritagerð. Reyndar er eitt gott sem ég tek frá öllum þessum bloggum og þessu fagi. Þegar ég horfi á mynd þá tek ég frekar eftir ”litlu atriðunum” og gagnrýni myndir meira, s.s. lýsingu, tónlist, klippingu og fleiru.... auðvitað eru þetta ekkert ”lítil atriði” en ég kalla þetta bara það.

Siggi Palli varpaði nokkrum spurningum og ég ætla að svara nokkrum þeirra. Með þeim svörum segja meira frá hvernig mér fannst þetta fag ganga í vetur.

 Hvað tókst vel og hvað mætti betur fara?

Í byrjun var þetta hnitmiðað og tekið á þessu með hörðum höndum. Þú skipaðir okkur í hópa og við gerðum maraþonmyndina. Eftir hana ýttir þú minna á okkur til að fara í heimildarmyndina og lokaverkefnið. Auk þess varð tímalínan sveigjanlegri svo við fengum tækifæri á því að fresta tökum og allir vita að það er alltaf best að fresta verkefnum. Skil á heimildarmynd þurfa reyndar að vera sveigjanleg en með lokaverkefnið þá finnst mér að þú ættir að vera strangari á sýningardegi og hafa hann fyrr en í ár. Annars fannst mér kennsla í tímum allt í lagi, ekkert æpandi skemmtileg en maður lærir nú eitthvað af þessu öllu saman.

 Hvaða hluti námskeiðsins var skemmtilegastur?

Skemmtilegasti hluti námskeiðsins var án efa að kynnast myndavélinni og taka upp. Eins og ég sagði hér að ofan þá finnst mér að það ætti að vera meira af því og minna af bloggi. Jafnvel bæta við einu litlu verkefni sem tengist bæði kvikmyndavélinni og klippingu og á móti minnka stigin í blogginu til þessa að fá 10, jafnvel niður í 60. Ég skil að það að við erum að læra að gagnrýna ”og hugsa út fyrir kassann” með því að blogga en mér finnst að það ætti að vera lögð meiri áhersla á myndavélina.

 Hvaða hluta þarf að breyta?

Eins og ég er búin að nefna núna tvisvar þá finnst mér að það ætti að vera fleiri minni verkefni með kvikmyndavélina og klippinguna og bloggið ætti að skipta minna máli. Eða kannsk ekki minna máli heldur fara minni vinna í það(færri en 80 stig til að fá 10 í einkunn).

Siggi Palli nenfdi eitthvað í sinni færslu um að færa kvkikmyndasöguna og tengja hana fyrri fyrirlestrunum. Mér finnst það mjög sniðug hugmynd. Þá mundi nást að fara yfir meira í kvikmyndasögunni og hafa fyrirlestrana þá jafnvel í tímaröð þ.a. hver hópur fjallar um mann sem var áberandi á ákveðnum tíma og seinni hópar fjalla um menn sem voru á eftir honum. Auðvitað er það erfitt að raða þessum mönnum í tímaröð en það sakar ekki að athuga þetta.

Ég gleymi kannski að fjalla um eitthvað í þessari færslu en þetta er allavega það fyrsta sem mér dettur í hug. Eitt áður en ég hætti þá finnst mér að Siggi Palli hafi staðið sig ágætlega í vetur. Reyndar vakti hann ekkert mikin áhuga á sumu efni en það var bara kannski það að maður var búinn að ákveða fyrirfram að efnið væri leiðinlegt. Lokaorðin mín um kvikmyndagerð eru þá bara kannski þessi: Meiri vinna en ég bjóst við en á góðan hátt..

The Godfather: Part III (1990)

Fyrir jól horfði ég á Mario Puzo’s The Godfather(1972) og Mario Puzo’s The Godfather. Part II(1974). Mér leist mjög vel á báðar myndirnar en verð samt að segja að mér fannst fyrri betri. Fyrir stuttu síðan kláraði ég loksins þríleikinn og horfði á Part III sem kom út á því glæsilega ári 1990. Allar myndirnar eru byggðar á bókum eftir Mario Puzo en þær fjalla um guðfeður Corleone ættarinnar. Eins og fyrri tveimur þá leikstýrði Francis Ford Coppola myndinni. Eftir að hafa séð þessar þrjár myndir og Dracula(1992) get ég ekki annað en líkað vel við þennan leikstjóra. Ótrúlegt en satt þá hef ég ekki séð Apocalypse Now, verð að fara sjá hana.

Ég horfði smá af aukaefni og datt á nokkuð sem tengdist handritagerð að myndunum. Francis og Mario unnu saman að handritum myndanna þriggja. Handritið að fyrstu myndinni var eiginlega alveg eftir bókum Marios þó svo að Coppola hafi skrifað meiri hlutann af því. Handritið að annari myndinni er í grunninn líkt og bækurnar en allt annar söguþráður. Nokkur handrit voru svo gerð að þriðju myndinni en flest af þeim líkaði Francis ekki við. Í flestum þeirra kom Michael Corleone ekki til sögu og Francis fannst það sjálfsagður hlutur að þriðja myndin mundi fjalla um don Michael eins og hinar tvær. Að lokum náði hann að fá sínu fram hjá Paramount en hann sagði einmitt í viðtali sem ég sá að Paramount ætti Guðföðurinn og það væri erfitt að sannfæra náungana við stjórn.

Reyndar fann ég eitt enn í þessu auka efni að Mario Puzo hafi alltaf langað að gera fjórðu myndina sem, að hans sögn, mundi fjalla um hvernig Sonny, bróðir Michaels sem lést í fyrstu myndinni, kemst inn í “fjölskylduviðskiptin”. Þá væri Michael aðeins lítill strákur og myndin hefði fjallað um Sonny og Vito. Það væri nú gaman að sjá þá mynd gerð en ansi góð spurning hverjum maður mundi treysta að leika don Vito Corleone. Það tekur ekki hvaða maður sem er að sér það hlutverk. Í annari myndinni lék Robert de Nero hann Vito á sínum yngri árum. Mér fannst hann alveg góður en það vantaði eitthvað fannst mér....örugglega bara það að það kemst enginn með tærnar þar sem Marlon Brando var með hælana þegar hann lék don Vito.

Myndin fjallar um don Michael Corleone á sínum efri árum. Myndin byrjar í kirkju þar sem kaþólska kikrjan er að heiðra don Corleone. Eins og í öllum myndunum, nema kannski örðum hluta, þá byrjar Michael sem góði náunginn í myndinni sem vill gera betur heldur en glæpir og óheiðarleg viðskitpi. Hann er sýndur svipað eins og pabbinn sinn Vito í fyrstu myndinni. Lýsingin á honum í byrjun í herberginu hans er ekki alveg beint á hann heldur sést ýmist illa framan í hann eða ofar heldur en á örðum, sést greinilega. Hann er kominn með sömu takta og pabbi sinn sem hann var ekki alveg búinn að fá í annari myndinni. Hann kemur með setningar eins og aldrei láta neinn heyra hvað þú ert að hugsa og fleiri góðar sem Vito kom með í þeirri fyrri.

Það er greinilega samviskan sem nagar guðföðurinn í gegnum alla myndina. Honum líður mjög illa og skilur ekki hvað hann hefur gert rangt, þ.e. af hverju hata hann svona margir á meðan aðrir guðfeður sem geri sömu vondu hlutina eru elskaðir og dáðir. Í myndinni sést vel að hann vill út úr þessum spillta heimi sem tengist glæpum og vill lifa í friði. En eins og hann segir sjálfur í myndinni:”..they pull me back in..” eftir fjöldamorðið í hótelinu.

Þegar hans loks kom til Sikileyjar og við fáum að vita meira um sögu eyjarinnar þá datt mér í hug Sturlunga. Ættir á einni eyju að berjast sín á milli vegna yfirráða og sæmd. Þeir sem ráða senda aðra til að drepa fyrir sig á meðan þeir fá ekki blóð á sínar hendur.

Myndin endar þar sem Michael Corleone situr einn og yfirgefinn. Enginn er með honum og hann veltur því fyrir sér hvernig í ósköpunum þetta gat endað svona.

Fyrsta og síðasta myndin eiga það sameiginlegt að þær sína hvernig núverandi guðfaðirinn leiðbeinir þeim sem er líklegast til að taka við af honum. Síðan tekur sá nýi við þegar sá gamli er orðinn of máttvana til að sjórna lengur. Vincent, sonur Sonnys, kemur fyrst fram sem einhver ómerkilegur drengur innan fjölskyldunnar en guðfaðirinn tekur hann undir sinn verndarvæng og kennir honum rétta mannasiði ef svo má koma að orði. Vincent sem er leikinn af Andy Garci (lék í Sherlock Holmes og miklu fleiri myndum) er ungur og reynslulaus en með tímanum verður hann að þessum A-klassa ref. Andy leikur bara mjög vel í þessari mynd og einn af nokkrum leikurum sem stóðu upp úr. Mér fannst Eli Wallach, sem lék Don Altobelli, sýna mjög góðan leik og auðvitað voru Al Pacino og Diana Keaton flott í myndinni. Mér fannst hins vegar Sofia Coppola, dóttir Francis, leika misvel. Hún lék Mary Corleone og maður hefði viljað sjá betri leik frá henni, að mínu mati. Veit ekki hvað það var en eitthvað fór í taugarnar á mér á nokkrum atriðum. Mér fannst hún í byrjun allt í lagi en það komu atriði inn á milli þar sem hún var ekki aaaalveg nógu góð.

Á heildina litið þá fannst mér þessi mynd góð en ekki eins góðar og hinar tvær. Hún var of löng og of hæg. Ég veit ekki hvort það var nauðsynlegt að áhorfandinn fái að vita svona mikið um söguna á bakvið efnið. Þótt Francis leikstýrði öllum myndunum þá var ekki sami bragur yfir þessari. Myndin er samt flott og vel unnin. Tónlistin er hér aftur notuð til að byggja upp dramatík eins og í fyrri myndum, sérstaklega þeirri fyrstu. Eins og ég sagði fyrst er hún of löng. Reyndar eru þær allar það en þessi eru of hæg sem gerir hana lengri fyrir vikið. Síðan koma nokkur byssu atriði inn á milli en þessi mynd er lágstemmd sem er merki um hvernig Micheal vill losna úr þessum heim glæpa því hann reynir með bestu getu að haga sér og gera rétt.

Það er eitt enn sem ég er alveg heillaður af sem er í öllum þremur myndunum. Það er ítalskan. Hún heillar mig alveg upp úr skónum. HÉRNA er svo myndband af einu af tveimur lögum sem einkenna þríleikinn. Hlustið vel á lagið ekki textan. Reyndar er ítalskan guðdómleg í þessu lagi en það er annað.

Grazie – P.S.

Me and Bobby Fischer (2009)

Ég vaknaði á sunnudeginum og byrjaði að horfa á sjónvarpið. Þegar ég var að flakka á milli stöðva þá rakst ég á íslenska heimildarmynd um skáksénínn Robert James(eða Bobby) Fischer. Myndin heitir Me and Bobby Fischer og er eftir Friðrik Guðmundsson. Hann sagði sjálfur að það hafi tekið hann tæplega fjögur ár að taka upp og vinna í myndinni. Samkvæmt kvikmynd.is þá er þetta hans fyrsta heimildarmynd en hún var frumsýnd hér á Íslandi vorið 2009 á vegum Græna Ljósins. Ég missti smá af byrjuninni en áttaði mig fljótlega hvað þessi mynd fjallaði um. Í byrjun ætlaði ég alltaf að fara skipta um stöð en ég gerði það ekki, endaði með að horfa á alla myndina.

Myndin fjallar aðalega um Bobby Fischer og skoðanir hans en ásamt honum er Sæmundur Pálsson, betur þekktur sem Sæmi Rokk, í myndinni. Þeir höfðu víst hist um það leiti þegar Bobby kom til landsins að keppa í einvíginu á móti Spassky, árið 1972. Það einvígi var auglýst sem einvígi Kalda stríðsins en það lauk með því að Bobby hrifsaði heimsmeistaratitilinn af Spassky.

Myndin byrjar að renna yfir kalda stíðið og einvígið. Síðan hoppar hún yfir til Japans þar sem Bobby er í fangelsi sem er að hans sögn 66. km frá kjarnorkuveri. Hann blótar öllu í sand og ösku og heimtar að vera færður í annað fangelsi sem er fjær kjarnorkuveri. Hann veit að geislunin af óhappi frá kjarnorkuverinu mundi skaða hann. Friðrik fyglir Sæmundi og nokkrum örðum,þ.á.m. konu Fischers, til Japan þar sem Sæmundur berst fyrir því ná Bobby út úr fangelsi og til Íslands. Loks kemst hann til Íslands þar sem honum er tekið eins og guði og Friðrik fylgir honum þangað til hann deyr.

Myndin er ekkert gíflurlega löng né skemmtileg. Hún er lágstemmd og lítið um að gerast í henni. Annað hvort er Bobby bara að tjá reiði sína og Sæmi að róa hann niður með því að tala um eitthvað jákvætt eða það er myndblöndun(montage) með myndum af honum í og örðu fólki og annað fólk að tala um hann í bakgrunn.... pínu dauft(dull)... en er eitthvað hægt að gera skemmtilega mynd um þennan mann?

Hann var auvitað vitskertur að margra mati á sínum eldri árum og má þar nefna gyðingahatrið hans sem t.d. koma í ljós þegar hann kennir gyðingum um hryðjuverkin 11. september 2001. MYNDBAND AF ÞESSU Á YOUTUBE!

Það fyrsta sem hann byrjar að tala um þegar hann losnar úr fangelsinu er hversu mikið hann hatar Bandaríkin og hvernig þeim mun vera refsað í framtíðinni. Hann talar um hvernig BNA samanstendur af vondum einstaklingum við stjórn en það er ekki þeim að kenna því BNA eru í raun ill í eðli sínu sem rækta af sér vondar persónur. Hann talar um margt fleira í myndinni og Sæmi er alltaf að reyna fá hann til að tala um eitthvað jákvæðara eins og hvernig er að vera frjáls, hvernig honum líki Ísland og hvetur hann til að sjá góðu hliðina á málunum sem Bobby oftar en ekki sér EKKI.

(Það mætti segja að ró Sæma hafi jafnað reiði Bobbys út)

Mest alla myndina er hann Bobby mjög reiður og pirraður út í lífið, sér bara eina hlið á öllum málum. Seinna í myndinni byrjar hann að tala um hvað honum langaði alltaf til að verða, leikari. Hann talar um hvað leikarar eru skemmtilegir og opnir en honum líkar ekki við skákmenn. Hann segir, og það næstum orðrétt að þeir eru: “ ..petty, small-minded, angry.......I dislike chess players..”. Þessi orð lýsa nákvæmlega honum sjálfum eða allavega þeirri mynd sem áhorfandi myndarinnar fær af honum, frekar fyndið. Þessi orð eru allavega það sem ég man best úr myndinni.

Sjálf myndin er mjög íslensk, lýsingin, myndatakan, allt saman. Ég veit ekki hvað það er en það er eitthvað svo íslenskt við það. Það er greinilegt að það fór mikil vinna í myndina og það hefur tekið mikinn tíma að ná öllu þessum skotum en samt truflar myndatakan mig mest allan tíman. Ég áttaði mig ekki fyrir en eftir myndina að myndatakan átti alltaf að vera svona sérstök. Hún átti að ýta undir hvað Bobby væri í raun sérstakur og skrítinn kall sem lifði á fornri frægð. Ég tók ekkert mikið eftir tónlistinni heldur var hún ekkert áberandi. Vitölin voru á hinum ýmsu stöðum, t.d. í herbergi, í flugvél og í bíl. Það voru sérstaklega skotin í bílnum sem fóru í taugarnar á mér þegar Bobby er að tala um að eina ástæðan sem honum líkar fullkomlega við Ísland er sú að eyjan er of nálægt Bandaríkjunum. Hann nefnilega heldur því fram að Bandaríkin munu einn daginn verða fyrir árás og kjarnorkusprengjur verða sprengdar þar en hann er hræddur um að geislavirkni frá Bandaríkjunum gæti skaðað hann og allt Ísland. Myndatakan í þessari senu eru pínu skjálfhent ýtir undir það sem ég sagði hérna fyrir ofan.

Það sem ég tek frá þessari mynd er hvað Bobby var orðinn ruglaður þegar leið að lokum.